سالروز فتح خرمشهر – روز مقاومت، ایثار و پیروزی

سالروز فتح خرمشهر – روز مقاومت، ایثار و پیروزی

 

سوم خرداد سالروز فتح خرمشهر – روز مقاومت، ایثار و پیروزی
خرمشهر به علت واقع شدن در محل تلاقی رودخانه کارون و اروندرود، از شمال به اراضی شوره زار دشت آزادگان، از شرق به شادگان، از جنوب به رودخانه کارون و شهر آبادان و از غرب، به کشور عراق محدود می شود. از طرف دیگر، رودخانه کارون این شهر را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده است.

تاریخ نویسان، خرمشهر را بازمانده شهر بیان معرب پیان) می دانند که تا قرن چهار هجری قمری، آثاری از آن بر جا بود. بخش عظیمی از سواحل شهر در بیشتر روزهای سال، به علت جزر و مد دریا به رنگ قرمز درمی آید. ازاین رو، این شهر در زمان حکومت شیخ خزعلی، مُحَمَّره نام گرفت و در سال 1314 خورشیدی به خرمشهر، تغییر نام یافت. البته در زمان جنگ تحمیلی با عنوان خونین شهر نیز از آن یاد می شد.

خرمشهر، حدیث مقاومت و جانبازی دلیرمردان، نماد شجاعت و دلاوری و سند افتخار ملتی است که برای دفاع از آبرو و ناموس خود، از جوانان برومند خویش گذشتند تا بر دروازه خونین شهر، تا همیشه، حجله فتح و ظفر بندند.

خرمشهر، تاریخ مجسم و نمونه عینی صلابت و استواری جوانان جان برکفی است که صادقانه و بی ریا و گمنام، به استقبال شهادت رفتند؛ زیرا معتقد بودند مرگ سرخ به از زندگی با خواری است.

خرمشهر، حکایت به معراج رفتگانی است که با خون، وضوی عشق گرفتند و ققنوس وار، در آتش عشق دفاع از میهن اسلامی سوختند و با دشمن نساختند.

خرمشهر، دفتری است ناگشوده و نانوشته که خاطرات حماسه را در اوراق زرین آن باید با خون نگاشت؛ زیرا آن سرزمین مقدس، قدمگاه مردان شیردلی بوده که با عشقی مقدس، به استقبال مرگ رفتند.

تاریخ پرفراز و نشیب خرمشهر، از حماسه های غرورآفرینی و مقاومت دلیرمردانی سرشار است که با شور و شوقی وصف ناپذیر، به استقبال خطر رفتند و جان برکف، ماندگارترین و حماسی ترین لحظه های تاریخ را به نام خود و ایران در برگ های زرین تاریخ قرن ثبت کردند. مهم ترین برهه های تاریخی که بر خرمشهر گذشته، عبارت است از:

  1. در سال 1217 هجری ـ شمسی)، این شهر بندری، نخستین بار به تصرف ارتش عثمانی درآمد و محمره نامیده شد.
  2. در سال 1320 هجری ـ شمسی)، هم زمان با جنگ جهانی دوم، این شهر به تصرف ارتش انگلستان درآمد و چندین سال طول کشید تا خرمشهر دوباره آباد شد.
  3. در 31 شهریور سال 1359، سردار دروغین قادسیه، با هدایت و حمایت امریکا و دیگر کشورهای غربی و شرقی، با خیال تصاحب سه روزه خوزستان، به این شهر حمله کرد، ولی با مقاومت مردم و فرزندان ایران و خرمشهر، در دستیابی به اهدافش و اشغال سه روزه خوزستان ناکام ماند.

34 روز مقاومت

31 شهریور 1359، خرمشهر زیر آتش سنگین ارتش عراق قرار گرفت. انبوهی از آتش خمپاره ها و توپ های دشمن، روی شهر باریدن گرفت. همه غافلگیر و حیران شده بودند و شهر در آتش می سوخت و صدای انفجار لحظه ای قطع نمی شد. طولی نکشید که بیمارستان پر شد از انبوه مجروحان و شهدا. زنان و کودکان و سالخوردگان، آواره بیابان ها و جاده ها شدند و مردم به ویژه جوانان، به مسجد جامع و دیگر پایگاه ها رو آوردند تا برای مقاومت سازمان دهی شوند.

مسجد جامع خرمشهر، نقشی اساسی در این مدت داشت؛ از جمله: مرکز پشتیبانی، امداد و اطلاعات جنگ، توزیع سلاح ها، ساخت بمب دستی، توزیع غذا، توزیع نیروهای اعزامی، استقرار بی سیم مادر و مقر فرماندهی. در حقیقت، مسجد جامع مانند مادری فرزندان خویش را زیر بال و پر گرفته بود و مانند قلبی، با وجود کوشش دشمن در تخریب مراکز نظامی و پشتیبانی شهر با سلاح های دوربرد، تا آخرین ساعت ها می تپید. تلاش فرزندان خرمشهر چون محمد جهان آرا، بهروز مرادی، احمد شوش، بهنام محمدی، امیر رفیعی، محمد دشتی زاده و نورانی و یاران اندک آنان، اگرچه نتوانست خرمشهر را نجات دهد، دشمن را در دست یابی به اهدافش ناکام گذاشت تا اینکه پس از 34 روز پایداری و مقاومت، در چهارم آبان 1359 هـ. ش) خرمشهر، خونین شهر شد و به دست دشمن افتاد.

 578 روز اسارت

خرمشهر، از راهبردی ترین بنادر خاورمیانه و از بنادر صادراتی و وارداتی ایران است که به علل بسیاری، به مدت 19 ماه در اشغال متجاوزان عراقی بود. برخی از آنها عبارتند از:

  1. موانع طبیعی؛ وجود چند رودخانه پرآب از جمله کارون، کرخه، اروندرود و نیز وجود نخلستان های گسترده، دشت های شنی و رملی بزرگی چون دشت عباس و باتلاق های خارج از دسترس.
  2. استحکامات نظامی دشمن؛ مانند سیم های خاردار حلقه ای، میدان های گسترده مین، کانال های مصنوعی پرآب، پدافندهای هوایی و زمینی مستقر در منطقه.
  3. اهمیت شهر؛ این اهمیت و تأثیر آن در روحیه ارتش عراق و خلل ناپذیر نشان دادن اراده فرماندهی نظامی و نیز جایگاه آن در دفاع از شهر بصره.
  4. تجهیزات و امکانات رفاهی دشمن؛ وجود این تجهیزات در منطقه به این معنا بود که رژیم بعثی عراق، خرمشهر را به عنوان نماد پیروزی خود در جنگ به شمار می آورد و قصد داشت به هر قیمت، این شهر را در تصرف نیروهای خویش نگه دارد.
  5. بازپس گیری خرمشهر؛ این انگیزه می توانست از نظر سیاسی، تأثیر بسیاری در منطقه و معادلات بین المللی داشته باشد و مواضع و حمایت کشورهای حامی «صدام حسین» را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

با وجود کوشش دشمن برای تثبیت موقعیت خود در خرمشهر، سرانجام به لطف خداوند متعال و جان فشانی همه مردم به ویژه رزمندگان و شش هزار شهید در خون تپیده نبرد بزرگ و سرنوشت ساز و غرورآفرین بیت المقدس با رمز یا علی ابن ابی طالب ع)، در چهار مرحله با هدف آزادسازی خرمشهر اجرایی شد.

مرحله اول: 57 گردان از سپاه ارتش، در قالب سه قرارگاه عملیاتی قدس در شمال، خاتم در مرکز، نصر در جنوب) با فرماندهی قرارگاه کربلا در تاریخ 10/2/61، عملیات را شروع کردند و رزمندگان، با عبور از رودخانه کارون موفق شدند بخشی از جاده اهواز ـ خرمشهر را فتح کنند.

مرحله دوم: در شامگاه 16/2/61، این عملیات با هدف پیشروی قرارگاه فتح و نصر به سمت مرز عراق، شروع شد که افزون بر بخش دیگر جاده اهواز ـ خرمشهر، مناطقی چون جفیر، پادگان حمیر و هویزه آزاد شدند.

مرحله سوم: در تاریخ 19/2/61، مرحله سوم عملیات آغاز شد، ولی به علت هوشیاری دشمن و تمرکز نیرو در خطوط پدافندی، رزمندگان موفق به انجام دادن مأموریت نشدند و تکرار این عملیات دو روز بعد نیز به شکست انجامید.

مرحله چهارم: در تاریخ 1/3/61، مرحله چهارم، با هدف آزادسازی خرمشهر با رمز یا محمد بن عبدالله ص) شروع شد و در برابر تک سریع و غافلگیرانه رزمندگان اسلام و درگیری شدید میان قوای ایرانی و نیروهای عراقی خرمشهر، از لوث وجود متجاوزان پاک و به طور کامل آزاد شد و پرچم پرافتخار ایران بر فراز مسجد جامع و پل تخریب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد.

 فتح خرمشهر

خبر آزادی خرمشهر، مردم سراسر میهن اسلامی را به وجد آورد. با اعلام خبر فتح خرمشهر، مردم ایران مانند خانواده ای بزرگ که فرزند از دست رفته خود را باز یافته باشد، اشک شادی و شعف خود را به روح شهدای حماسه آفرین صحنه های شورانگیز این نبرد نثار کردند.

برای پی بردن به عظمت این نبرد حماسی، کافی است بدانیم فرماندهان ارتش متجاوز عراق، پیش از نبرد سرنوشت ساز رزمندگان ما برای آزادی خرمشهر، در اطلاعیه ای به نیروهای خود دستور داده بودند، دفاع از خرمشهر را به منزله دفاع از بصره، بغداد و تمام شهرهای عراق بدانند.

فتح خرمشهر، ضربه ای سهمگین و کمرشکن به توان رزمی و جنگ طلبی های دشمن مهاجم وارد کرد. این پیروزی، توازن نظامی مورد نظر امریکا را در منطقه خاورمیانه برهم زد.

در پی فتح خرمشهر، وزیر سابق امور خارجه امریکا الکساندر هیک) به طور رسمی در شورای امور خاورمیانه وزارت خارجه امریکا گفت: «پیروزی های اخیر ایران در جنگ با عراق، برای امریکا نگران کننده است و منافع غرب به ویژه امریکا را در منطقه به خطر انداخته است».

آزادی خرمشهر، مرهون ایثار کسانی است که مسجد جامع را پایگاه مقاومت مردمی کردند و تا آخرین نفس جنگیدند. شش هزار شهید، در خون خود غلتیدند تا تاریخ حماسه خرمشهر جاودانه بماند. هنوز پس از 27 سال، خاطره شیرین آزادسازی خرمشهر در اذهان ملت ایران، همچنان غرورآفرین است. یاد فاتحان خرمشهر، شهید محمد جهان آرا، شهید حسین خرازی، زنده یاد حاج احمد متوسلیان، شهید مهدی باکری، شهید حسن باقری، شهید صیاد شیرازی، شهید احمد کاظمی و دیگر شهیدان این حماسه پرشکوه را گرامی می داریم.

سوم خرداد، یادآور حماسه ای پرشکوه از تجلی قدرت ایمان و عظمت اراده رزمندگان فداکاری است که با عینیت بخشیدن به مفهوم والای ایثار و ازخودگذشتگی، آزادی خرمشهر را رقم زدند. این ایثارگری ها، رشادت ها و حماسه های پرشور، همواره در تاریخ کشور فراموش نشدنی است.

پیر جماران و فرمانده کل قوا، به مناسبت این پیروزی چنین فرمود: «فتح خرمشهر، فتح خاک نیست؛ فتح ارزش های اسلامی است. خرمشهر، شهر لاله های خونین است. خرمشهر را خدا آزاد کرد. مبارک باد بر ملت عظیم الشأن ایران این چنین فرزندان سلحشور و جان برکفی که نام آنان و کشورشان را جاویدان کردند و مبارک باد بر اسلام بزرگ، این متابعانی که در دو جبهه، با دشمن باطنی و دشمنان ظاهری، پیروزمندانه و سرافراز امتحان خویش را دادند و برای اسلام سرافرازی آفریدند.» جانشین شایسته امام خمینی ره)، مقام معظم رهبری مدظله العالی) نیز در این باره می فرماید: «حماسه فتح خرمشهر و عملیات عظیم بیت المقدس، در این کشور خواهد ماند، هم در آن روزی که این حادثه اتفاق افتاد، هم هر وقت که این گونه حوادث برای افکار مردم تشریح گردد».

فرا رسیدن سوم خرداد، سالروز فتح شهر عشق و شهادت؛ خونین شهر؛ خرمشهر قهرمان و روز مقاومت، ایثار و پیروزی بر امت حزب الله مبارک باد!

پایگاه اطلاع رسانی حوزه