عبدالعلی مزاری – شهیدی از ولایت بلخ
شهید عبدالعلی مزاری
عَبدُالعَلی مَزاری (۱۳۲۶ – ۱۳۷۳ش) از چهره‌های مشهور سیاسی و جهادی افغانستان و اولین دبیرکل حزب شیعی وحدت اسلامی افغانستان بود که در سال ۱۳۶۸ش با ادغام احزاب سیاسی شیعه، حزب وحدت اسلامی را تأسیس و وارد مناسبات سیاسی افغانستان کرد.
او در سال ۱۳۵۱ش وارد ایران شد، سالها به تحصیل در حوزه علمیه قم پرداخت و در مبارزات انقلاب اسلامی ایران مشارکت داشت. مزاری سال ۱۳۶۸ش به افغانستان بازگشت. اوج فعالیت سیاسی مزاری در سه سال آخر زندگی او به عنوان دبیرکل حزب وحدت اسلامی در کابل بوده که منجر به شهادت او در ۲۲ اسفند ۱۳۷۳ش توسط طالبان گردید.
-
- شهید مزاری در بازداشتگاه کمیته مشترک ضدخرابکاری ساواک
عبدالعلی مزاری فرزند خداداد در سال ۱۳۲۶ش در شهر چارکنت در ولایت بلخ افغانستان متولد شد. کودکی مزاری در دوران پادشاهی محمدظاهر و صدارت محمدداود سپری شد. دورانی که مردم هزاره‌جات به رهبری ابراهیم خان شهرستانی معروف به گاوسوار، قیام بزرگی بر ضد حکومت را پشت سر گذاشته و سید اسماعیل بلخی نیز به همراه وی قیامی مسلحانه را آغاز کرده بود. عبدالعلی مزاری یکبار در نوجوانی، زمانی که مسئولان مدرسه، دانش‌آموزان را از سهمیه گندم محروم کرده بودند، با همراهی دانش‌آموزان فقیر و شکستن قفل انبار، به تقسیم آذوقه موجود در انبار مدرسه پرداخت
عبدالعلی مزاری پس از اتمام دوره سربازی به زادگاه خود بازگشت و مشغول ادامه تحصیل در مدرسه شیخ سلطان در مزار شریف شد. اما اوایل بهار ۱۳۵۱ش برای ادامه تحصیل از افغانستان خارج شد و پس از سفر به عراق و زیارت عتبات عالیات در نجف و کربلا، در حوزه علمیه قم اقامت کرد؛ چرا که در نگاه مزاری، قم تنها محل تحصیل درس‌های رایج حوزوی نبود، بلکه علاوه بر آن، قم و محیط تحصیلی آن، کانون مبارزات مخفی نیز به حساب می‌آمد و این سویه، جذابیت ویژه‌ای برای وی داشت.
مزاری در ایران به پخش کتاب‌های اسلامی و انقلابی و امور تبلیغی می‌پرداخت. او از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۵ش در قم مشغول به تحصیل بود و سپس به خواست پدر و به ناچار برای انجام اعمال حج راهی مکه شد، اما در سوریه ویزای عربستان به وی داده نشد. پس از آن به عراق رفت و سپس به ایران بازگشت. در مرز ایران به دلیل همراه داشتن کتاب‌های انقلابی، دستگیر و در بازداشتگاه کمیته مشترک ضدخرابکاری ساواک به مدت چهار ماه زندانی شد. پس از آزادی از زندان و اخراج از ایران، به افغانستان بازگشت و در مدارس مزارشریف و چهارکنت، به انجام برنامه‌های تربیتی و دینی پرداخت.
مزاری در ۱ تیر۱۳۵۹ش از امام خمینی اجازه دریافت و مصرف وجوهات شرعی را در مزار شریف و مناطق اطراف دریافت نمود.
فعالیت‌های سیاسی
اولین فعالیت‌های سیاسی عبدالعلی مزاری در قالب حزبی را می‌توان مربوط به اوایل سال ۱۳۵۳، در حزب حسینی دانست. نقش مزاری در این حزب گرچه روشن نیست، اما اساس‌نامه حزب حسینی به روشنی نشانگر مبانی فکری او در آن روزهاست؛ ایجاد و برپایی حکومت اسلامی و مبارزه بر اساس مبانی اسلامی، از رویکردهای اصلی مزاری در حزب حسینی بوده است.
سالها بعد، پس از ظهور طالبان و رشد سریع آن که با تصرف مناطق جنوبی و رسیدن به کابل ادامه یافت؛ درگیری نیروهای برهان‌الدین ربانی،احمدشاه مسعود و متحدین‌ش، با حزب وحدت اسلامی شدت یافت. مزاری برای ایجاد درگیری بین این نیروها و طالبان، و نیز به دلیل خوش‌بینی به طالبان ـ که افکار واقعی خود را تا آن زمان آشکار نکرده بود ـ تصمیم گرفت موافقت‌نامه‌ای با این گروه امضا کند. بر اساس این توافق، حزب وحدت باید مواضع خط مقدم و سلاح‌های سنگین خود را به طالبان واگذار می‌کرد و نیروهای این گروه، به عنوان نیروی حائل بین مواضع حزب وحدت در غرب کابل و نیروهای مسعود مستقر می‌شدند. مزاری به توافق عمل کرد، اما طالبان با ورود به کابل، در پی خلع سلاح کامل سربازان حزب وحدت، و تصرف همه مناطق تحت کنترل آنان برآمد. سپس رهبر حزب وحدت و برخی از یاران نزدیکش را دستگیر کرده و به قندهار فرستاد. مزاری در ۲۲ اسفند ۱۳۷۳ش در بین راه و در هلی‌کوپتر، همراه یارانش توسط طالبان شهید شد.
منبع: ویکی شیعه